วันพุธที่ 16 ตุลาคม พ.ศ. 2556

การบังคับให้มะนาวออกดอกนอกฤดู


การบังคับให้มะนาวออกดอกนอกฤดู



         การบังคับให้มะนาวออกดอกนอกฤดู สามารถกระทำได้หลายวิธี แต่วิธีที่ จะทำให้ต้นมะนาวไม่โทรมเร็วเกินไปควรปฎิบัติดังนี้
    กันยายน : ใส่ปุ๋ยเคมีที่มีอัตราส่วน 1:3:3 เช่นปุ๋ยสูตร 8:24:24 เพื่อบำรุงให้ใบแก่เร็วขื้น และเก็บอาหารไว้บำรุงดอกต่อไป
    ตุลาคม : งดการให้น้ำ เพื่อให้ต้นมะนาวมีการเก็บสะสมอาหาร จนเมื่อถึงปลายเดือนตุลาคมจึงค่อยให้น้ำเต็มที่
    พฤศจิกายน : มะนาวเริ่มออกดอก ควรฉีดพ่นสารเคมีป้องกัน กำจัดแมลง ประมาณปลายเดือนพฤศจิกายน ดอกจะเริ่มบาน และเริ่ม ติดผล ควรป้องกันกำจัดแมลงในช่วงนี้ด้วย
    ธันวาคม : ใส่ปุ๋ยเคมีที่มีอัตราส่วน 1:1:1 เช่น ปุ๋ยสูตร 15:15:15 หรือ 16:16:16 เพื่อบำรุงต้นมะนาวให้สมบูรณ์
    กุมภาพันธ์เป็นต้นไป : ผลมะนาวจะเริ่มโตพอที่จะเก็บเกี่ยวได้บ้าง ในระยะแรก จนกระทั่งกลางเดือนกุมภาพันธ์ถึงต้นเตือนเมษายน ผลมะนาวก็จะโตพอที่จะเก็บเกี่ยวได้ ซึ่งจะตรงกับช่วงที่มะนาวมีราคาแพงพอดี หลังจากที่ได้ทำการเก็บเกี่ยวผลผลิตหมดแล้ว ประมาณเดือนพฤษภาคม ควรทำการตัดแต่งกิ่ง ใส่ปุ๋ยคอก และปุ๋ยเคมีสูตร 15:15:15 เพื่อบำรุงต้นให้สมบูรณ์ และ พร้อมสำหรับการผลิตมะนาวนอกฤดูในปีต่อไป

การเก็บเกี่ยว

         การเก็บผลมะนาว ถ้าต้นเตี้ยหรือไม่สูงมากนัก ก็เก็บ โดยใช้มือปลิด แต่ถ้าต้นสูง นิยมเก็บโดยใช้มีด หรือตะขอผูกติด กับด้ามไม้รวกยาว ๆ คล้อง และกระตุกผลมะนาวลงมา

     

         แต่ถ้าต้องการให้ได้ผลมะนาวที่มีคุญภาพ ไม่บอบช้ำ ก็ควรจะใช้ตะกร้อหวาย ในการเก็บเกี่ยว ควรเก็บในขณะที่ผลเริ่มแก่ โดยสังเกตจากด้านขั้วของผลเริ่มมีสีเหลือง เล็กน้อยผิวเปลือกจะเรียบบางใส มีสีเขียวอ่อนกว่าผลที่ยังไม่แก่ เมื่อบีบดูจะค่อนข้างนุ่มมือ ไม่ควรเก็บมะนาวที่แก่เกินไป เพราะเปลือกจะบางมาก ทำให้เกิดความเสียหาย ในการขนส่งได้ง่าย อีกทั้งเมื่อนำไปขายจะทำให้ขายได้ไม่นานผลเน่าเสียหายได้เร็ว

การปฏิบัติหลังการเก็บเกี่ยว

         วิธีการเก็บรักษามะนาวให้ไว้ได้นาน ต้องคัดผลมะนาวเสียก่อน โดยเลือกเอาผลมะนาว ที่แก่พอเหมาะ มีสีเขียวจัด ไม่มีสีเหลืองปน ไม่มีรอยช้ำหรือเน่า และควรมีขั้วผลติดอยู่ด้วย จากนั้นนำมาล้างทำความสะอาดโดยใช้น้ำยาฆ่าเชื้อ เช่น คลอรอกช์ ผสมน้ำในอัตรา 1 ต่อ 15 ส่วน แช่ผลมะนาวไว้นานประมาณ 5 นาที แล้วนำผลมะนาวมาผึ่งลมบนตะแกรง เพื่อให้สะเด็ดน้ำ แล้วจึงทำการคัดขนาดและบรรจุเข่งหรือภาชนะบรรจุอื่นๆ ตามที่ตลาด ต้องการ
http://www.sisaket.go.th/WEB_ldd/Plant/Page07.htm

ช่างเล็กๆ(LSV):
สุธน กล่ำบุตร กับความสำเร็จในการปลูกมะนาวในวงบ่อซีเมนต์

สำหรับเกษตรกรที่คิดจะเริ่มปลูกมะนาวหรือมีพื้นที่น้อยและต้องการที่จะผลิตมะนาวฤดูแล้งให้ผลผลิตออกมาขายในตลาด ในช่วงระหว่างเดือนมีนาคม-เมษายน ซึ่งเป็นช่วงที่มะนาวมีราคาแพงที่สุดทุกปี "การปลูกมะนาวในวงบ่อซีเมนต์" จะเป็นอีกทางเลือกหนึ่งโดยมี คุณนรินทร์ พูลเพิ่ม นักวิชาการเกษตร ศูนย์วิจัยพืชสวนพิจิตร กรมวิชาการเกษตร เป็นบุคคลที่ค้นคิดวิธีการนี้และถ่ายทอดความรู้ไปสู่เกษตรกรจนประสบผลสำเร็จหลายราย

อย่างกรณีของ คุณสุธน กล่ำบุตร ไร่เทียนสว่าง ตำบลสามเรือน อำเภอศรีสำโรง จังหวัดสุโขทัย ปลูกมะนาวในวงบ่อซีเมนต์ จำนวน 300 บ่อ ขายผลผลิตมะนาวฤดูแล้งได้เงินถึง 120,000 บาท คืนทุนหมดภายในปีเดียวและยังเหลือกำไรอีกต่างหาก



ลงทุนมากเพียงครั้งเดียว และได้ทุนคืนเร็วมาก

คุณสุธนบอกว่า การปลูกมะนาวในวงบ่อซีเมนต์ ต้นทุนหลักจะอยู่ที่วงบ่อซีเมนต์ซึ่งจะต้องใช้วงบ่อที่มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 80 เซนติเมตร สูง 50 เซนติเมตร และฝาวงบ่อที่มีขนาดเดียวกัน นำฝาวงบ่อมารองปิดก้นวงบ่อไม่ให้รากมะนาวหยั่งลึกลงดิน และง่ายต่อการควบคุมในการให้น้ำหรือไม่ให้น้ำต้นมะนาว ในพื้นที่ 1 ไร่ จะวางบ่อซีเมนต์ได้ประมาณ 120-130 บ่อ (ใช้ระยะระหว่างต้น 3 เมตร และระยะระหว่างแถว 4 เมตร) ราคาค่าวงบ่อพร้อมฝาปิดตกชุดละประมาณ 200 บาท คุณสุธนเริ่มต้นปลูกมะนาวในวงบ่อซีเมนต์จำนวน 300 บ่อ คิดเป็นเงินทุนค่าวงบ่อประมาณ 60,000 บาท



สายพันธุ์มะนาวที่คุณสุธนคัดเลือกปลูก

ความจริงแล้วการคัดเลือกสายพันธุ์มะนาวเพื่อปลูกในวงบ่อซีเมนต์นั้น ทางคุณนรินทร์เคยบอกว่า ใช้พันธุ์อะไรก็ได้แต่จะต้องเน้นในเรื่องของความต้องการของตลาดเป็นหลัก และควรเป็นสายพันธุ์ที่ออกดอกและติดผลได้ง่าย อาทิ พันธุ์แป้นรำไพ (มะนาวแป้นรำไพ เป็นสายพันธุ์ที่มีเกษตรกรปลูกมากที่สุดในขณะนี้) พันธุ์แป้นจริยา ฯลฯ สำหรับคุณสุธนได้เลือกปลูกพันธุ์ "มะนาวไข่" ซึ่งเป็นพันธุ์พื้นบ้านของจังหวัดสุโขทัย โดยให้เหตุผลว่า มะนาวสายพันธุ์นี้ค่อนข้างทนทานต่อโรคและแมลงได้ดีระดับหนึ่ง ออกดอก ติดผลง่าย และเน้นการขายผลผลิตในตลาดท้องถิ่นซึ่งคนสุโขทัยรู้จักดีอยู่แล้ว

ในเรื่องของการนำกิ่งพันธุ์มาปลูกซึ่งส่วนใหญ่เกษตรกรจะใช้กิ่งตอนซึ่งราคาไม่แพงนัก จุดสำคัญคือคุณภาพของกิ่งตอนจะต้องไม่อมโรค ตอนจากต้นที่มีความสมบูรณ์และแข็งแรง โดยเฉพาะการคัดเลือกกิ่งพันธุ์เพื่อนำมาปลูกในวงบ่อซีเมนต์นั้นจะต้องไม่ตอนกิ่งจากต้นที่เคยมีประวัติของการราดสารแพคโคลบิวทราโซลเพื่อบังคับให้มะนาวออกนอกฤดูมาก่อน เพราะถ้าตอนกิ่งจากต้นที่ราดสาร เมื่อนำมาปลูกในวงบ่อจะมีผลต่อการเจริญเติบโตของต้นมาก (มีการแตกใบอ่อนช้ามาก) ในขณะเดียวกันกิ่งตอนที่จะนำมาปลูกควรชำในถุงไม่นานเกิน 1 เดือน ถ้าเป็นกิ่งชำค้างปีจะพบปัญหาเรื่องรากขดไม่แนะนำให้ซื้อมาปลูก

วันศุกร์ที่ 4 ตุลาคม พ.ศ. 2556

ขั้นตอนการบังคับต้นมะนาว ในวงบ่อซีเมนต์ให้ออกนอกฤดู

ขั้นตอนการบังคับการปลูกมะนาวนอกฤดู

ในวงบ่อซีเมนต์ให้ออกนอกฤดู



คุณสุธนบอกว่า ต้นมะนาวในวงบ่อซีเมนต์ที่จะบังคับให้ออกนอกฤดูควรจะมีอายุเฉลี่ยอย่างน้อย 8 เดือน-1 ปี ก่อนที่จะเริ่มอดน้ำ จะต้องปลิดผลมะนาวที่ติดอยู่บนต้นทิ้งให้หมดอย่าเสียดาย เพื่อให้ต้นไม่ต้องมีภาระเลี้ยงผล จะเริ่มอดน้ำในช่วงเดือนกันยายน-ตุลาคม

ใช้ผ้าพลาสติคที่กันฝนได้ หรือพลาสติคคลุมแปลงผักที่มีความยาวประมาณ 3 เมตร และกว้าง 1 เมตร มาคลุมรอบวงบ่อโดยให้ชายของพลาสติคด้านหนึ่งมัดติดกับโคนต้นมะนาวให้สูงราว 20 เซนติเมตร จากพื้นดินขึ้นมา สำหรับชายพลาสติคอีกด้านหนึ่งให้มัดติดกับวงบ่อซีเมนต์ จะต้องมัดให้ตึงและแน่น หลังจากคลุมพลาสติคและปล่อยให้ต้นมะนาวอดน้ำไปได้ 10-15 วัน จะสังเกตเห็นใบมะนาวมีอาการเหี่ยว ดูใบสลดหรืออาจจะพบใบร่วงบ้าง เมื่อครบ 10-15 วัน แล้วให้แกะผ้าพลาสติคที่คลุมปากวงบ่อออกและให้น้ำแก่ต้นมะนาวตามปกติ พร้อมทั้งใส่ปุ๋ยเคมีสูตร 12-24-12 ต้นละ 1 ช้อนแกง ถ้าต้นมะนาวได้รับอาหารเต็มที่และมีความสมบูรณ์หลังจากให้น้ำและปุ๋ยไปเป็นเวลาประมาณ 2 สัปดาห์ ต้นมะนาวจะเริ่มแตกใบอ่อนพร้อมดอก ในช่วงที่มะนาวแตกใบอ่อนพร้อมการออกดอกจะต้องมีการฉีดพ่นสารปราบศัตรูพืชเพื่อป้องกันหนอนชอนใบ และที่สำคัญคือเพลี้ยไฟให้ได้ โดยใช้ยาโปรวาโด ดังที่กล่าวมาในข้างต้น หลังจากที่มะนาวเริ่มติดผลอ่อนและเลี้ยงผลไปแก่และเก็บเกี่ยวผลผลิตได้จะตรงกับช่วงเดือนมีนาคม-เมษายน ซึ่งเป็นช่วงที่มะนาวฤดูแล้งที่มีราคาแพงที่สุดพอดี



ข้อปฏิบัติดูแลปลูกมะนาวนอกฤดู

รักษาต้นมะนาวในบ่อซีเมนต์ปลูกมะนาวนอกฤดู

คุณสุธนยังได้บอกถึงรายละเอียดปลีกย่อยในการดูแลรักษาต้นมะนาวในบ่อซีเมนต์อีกหลายเรื่อง เช่น การค้ำกิ่ง เนื่องจากการปลูกมะนาวในวงบ่อเป็นการปลูกพืชในพื้นที่จำกัด ช่วงที่ต้นมะนาวติดผลเป็นจำนวนมากอาจจะพบปัญหาการโค่นล้มของต้นหรือกิ่งฉีกหักได้ง่าย ผู้ปลูกจะต้องเตรียมการในเรื่องของการค้ำกิ่งหรืออาจจะทำเป็นคอกสี่เหลี่ยมหรือสามเหลี่ยมหรืออาจจะใช้ไม้ง่ามค้ำรอบๆ ต้น

เมื่อผลมะนาวในบ่อซีเมนต์เริ่มแก่และเก็บเกี่ยวผลผลิตได้ควรจะรีบเก็บจำหน่าย ไม่ควรปล่อยให้ทิ้งไว้บนต้นนานๆ เนื่องจากเมื่อต้นมะนาวเลี้ยงลูกในปริมาณมากจะต้องใช้อาหารมากเช่นกัน ต้นมะนาวอาจจะทรุดโทรมได้ง่าย ซึ่งจะมีผลต่อการเจริญเติบโตของต้นและการบังคับให้ออกฤดูแล้งในปีถัดไป การตัดแต่งกิ่ง หลังจากเก็บเกี่ยวผลมะนาวฤดูแล้งออกจากต้นหมดแล้ว เกษตรกรจะต้องตัดแต่งกิ่งที่เป็นโรค กิ่งแห้ง กิ่งกระโดงและกิ่งที่ซ้อน ตัดแต่งให้เหลือแต่กิ่งหลักๆ เอาไว้ รวมถึงตัดแต่งกิ่งชายล่างๆ ของทรงพุ่มออกเพื่อไม่ให้พุ่มถึงพื้น

หลังจากที่เก็บเกี่ยวผลผลิตมะนาวหมดต้นแล้ว จะต้องใส่วัสดุปลูกเพิ่มลงไปโดยใช้ดินร่วน 1 ส่วน ผสมกับปุ๋ยหมัก 1 ส่วน หรือใช้ดินร่วน 2 ส่วน ผสมกับปุ๋ยคอกเก่าที่สลายตัวแล้ว 1 ส่วน นำมาใส่เพิ่มลงในวงบ่อให้เต็มปากบ่อมีลักษณะพูนเป็นหลังเต่า หลังจากนั้นให้ใส่ปุ๋ยเคมีสูตรเสมอ เช่น สูตร 16-16-16, 19-19-19 อัตรา 1-1 ช้อนครึ่ง (ช้อนแกง) ต่อต้น รดน้ำครั้งละ 5-10 นาที เพื่อเร่งการแตกใบอ่อน ดูแลให้ต้นมะนาวมีความแข็งแรงและสมบูรณ์เพื่อเตรียมในการบังคับให้ต้นออกนอกฤดูในปีถัดไป



สรุปข้อดีของการปลูกมะนาวนอกฤดู

ปลูกมะนาวนอกฤดูในวงบ่อซีเมนต์

จากความสำเร็จของการปลูกมะนาวในวงบ่อซีเมนต์ของ คุณสุธน กล่ำบุตร ได้สรุปถึงข้อดี 3 ประการ ของการปลูกมะนาวในรูปแบบนี้คือ สามารถบังคับให้ออกดอกได้ตามที่เราต้องการเกือบ 100% หรืออาจจะกล่าวได้ว่ามีความแน่นอนว่าวิธีการอื่นๆ การปลูกมะนาววิธีนี้เหมาะสำหรับเกษตรกรที่มีเนื้อที่น้อย หรือคนที่สนใจที่จะทำเป็นอาชีพเสริม ปลูกบนดาดฟ้าก็ได้ ท้ายสุดจากการคำนวณถึงต้นทุนในการผลิตจะสูงในครั้งแรกเพียงครั้งเดียวคือ การจัดซื้อวงบ่อ แต่ต้นทุนในการใช้สารปราบศัตรูพืช ปุ๋ยและฮอร์โมนน้อยกว่าการปลูกในสภาพสวนหรือสภาพไร่



*หนังสือ "การบังคับมะนาวออกฤดูแล้ง" พิมพ์ 4 สี จำนวน 84 หน้า มีแจกฟรี เกษตรกรและผู้สนใจเขียนจดหมายสอดแสตมป์ 50 บาท ส่งมาขอได้ที่ ชมรมเผยแพร่ความรู้ทางการเกษตร เลขที่ 2/200 ถนนศรีมาลา ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดพิจิตร 66000 โทร. (056) 613-021, (056) 650-145 และ (01) 886-7398

เกร็ดเล็กๆการปลูกมะนาวนอกฤดู
-ใช้ขี้เ​ถ้ากลบ​ที่โคนต้น ​ใช้ปุ๋ยหมักทำเอง

ร-ดน้ำเยอะๆ ค่ะ มันชอบน้ำ น้ำ​เป็นตัวทำให้มันสร้างผล สร้าง​ที่กักเก็บน้ำ

-ใช้น้ำสบู่หรือน้ำผสมผงซักฟอก​ที่ซักผ้าแล้ว​ก็​ได้ ผสม​กับยาฉุน (​เอาสบู่ถูตัว​ที่เหลือๆ ตีให้​เป็นฟองหรือพอให้น้ำมีสีออกขาวๆ หน่อย​ น้ำสบู่นี้​จะ​ใช้แทนสารจับใบ ทำให้ยา​ที่เราฉีดพ่น​ไปไม่ถูกน้ำฝนชะหาย​ไปหมด) ฉีดพ่นไล่แมลงแทนการ​ใช้สารเคมี หรือ​ถ้ามีหัวหนอนตายหยากก็​เอามาทุบๆ คั้นน้ำผสมลง​ไปด้วย เท่านี้แมลงก็ไม่มากวนแล้ว​ค่ะ

แต่​จะปลูกยังไงให้ติดลูกเนี่ย อาจ​ต้องพึ่งปุ๋ยเคมีบ้างนะคะ เลือกตัว​ที่มีสูตรค่าตัวหลังสูง เช่น 12 12 24 หรือ 12 24 24 ให้อาทิตย์ละครั้งสลับ​กับปุ๋ยอินทรีย์ค่ะ 

-  การปลูกมะนาวของแม่เผื่อนนั้น เริ่มจากการเตรียมกล้ามะนาวก็เอาเมล็ดที่เหลือจากใช้สอยมาเพาะในถุงพลาสติกให้โตก่อน แล้วขุดหลุมใหญ่ๆ เอาเศษใบไม้ใบหญ้า ๑ สุ่มไก่ ใส่ลงไปแล้วเผาทิ้งที่ก้นหลุม ต่อมาใส่ปุ๋ย ๑ ถัง ลงคลุกเคล้าให้เข้ากัน

จากนั้นเป็นขั้นตอนของการดูแลรักษา โดยเอาเศษใบไม้มากองไว้ที่โคนต้นให้รอบ ไม่ต้องใส่ปุ๋ยอีก ปล่อยให้พืชเจริญเติบโตและหาอาหารกินเอง พืชจึงจะแข็งแรง ส่วนน้ำก็รดเฉพาะช่วงหน้าแล้งมาก ๆ เท่านั้น ที่สำคัญไม่ได้ใช้ยาฆ่าแมลง แม่เผื่อนใช้ยาสูบไปแช่น้ำ กรองเอาแต่น้ำยาสูบมารดต้นอ่อน พ้นช่วงนี้ไปก็ไม่ต้องดูแลเท่าไร

และถ้าอยากให้มะนาวโตไว แม่เผื่อนบอกเคล็ดลับว่าต้องปลูกมะนาวควบคู่ไปกับต้นหม่อน เวลาหม่อนโตสูงขึ้นจะบังแสงต้นมะนาว ธรรมชาติพืชจะสูงขึ้นแย่งแสงแดดกัน ต้นมะนาวก็ต้องรีบโตตาม จะได้รับแสงแดด ต้นมะนาวจะโตไว แต่มะนาวก็มีข้อห้ามเด็ดขาดเรื่องการพรวนดินไต้ต้นเราะรากมะนาวจะแผ่กว้าง รวมทั้งมีรากฝอยมาก ถ้าพรวนดินจะทำให้รากขาด ต้นมะนาวจะไม่ค่อยสมบูรณ์ โตช้า ช่วงนี้ถ้ามีกิ่งตายต้องรีบตัดทิ้ง เพื่อไม่ให้มันลามไปที่กิ่งอื่น ปีไหนที่น้ำท่าอุดมสมบูรณ์ มะนาวจะติดลูกดกมาก จนหลายคนต้องทึ่งและนึกเอ็นดูที่มันติดผลมากมายขนาดนั้น

แม่เผื่อน ยังค้นพบและมีข้อสังเกตว่า ก่อนที่มะนาวจะออกผล ถ้าใบมันเริ่มร่วงหมดต้นแสดงว่ามันกำลังจะผลิดอก แต่ถ้าเกิดตรงข้ามใบมะนาวยังอยู่เต็มต้น แสดงว่ามะนาวจะยังไม่ออกดอก ทีนี้ถ้าออกดอกแล้ว ฝนยังไม่ตกตามมันก็จะไม่ติดผล ถ้าจะให้มันติดผลดี ฝนต้องตกหลังจากมะนาวออกดอกแล้ว เพื่อช่วยผสมเกสร ถ้ามะนาวติดผลแล้วหลังจากนั้นก็ไม่ต้องดูแลมาก ถ้าน้ำดี ฝนตกตามฤดูกาล มะนาวก็จะมีน้ำมาก แต่ถ้าฝนน้อย ผิดฤดูกาล ก็จะเป็นมะนาวหน้าแล้ง แทบไม่มีน้ำ

ขอขอบคุณ บทความดีๆมีประโยชน์จาก
 บทความโดย
เครือวัลย์ บุญเงิน

ที่มา : ศูนย์สารสนเทศ กรมวิชาการเกษตร

ปลูกมะนาวนอกฤดู