การบังคับให้มะนาวออกดอกนอกฤดู
การบังคับให้มะนาวออกดอกนอกฤดู สามารถกระทำได้หลายวิธี แต่วิธีที่ จะทำให้ต้นมะนาวไม่โทรมเร็วเกินไปควรปฎิบัติดังนี้
กันยายน : ใส่ปุ๋ยเคมีที่มีอัตราส่วน 1:3:3 เช่นปุ๋ยสูตร 8:24:24 เพื่อบำรุงให้ใบแก่เร็วขื้น และเก็บอาหารไว้บำรุงดอกต่อไป
ตุลาคม : งดการให้น้ำ เพื่อให้ต้นมะนาวมีการเก็บสะสมอาหาร จนเมื่อถึงปลายเดือนตุลาคมจึงค่อยให้น้ำเต็มที่พฤศจิกายน : มะนาวเริ่มออกดอก ควรฉีดพ่นสารเคมีป้องกัน กำจัดแมลง ประมาณปลายเดือนพฤศจิกายน ดอกจะเริ่มบาน และเริ่ม ติดผล ควรป้องกันกำจัดแมลงในช่วงนี้ด้วย
ธันวาคม : ใส่ปุ๋ยเคมีที่มีอัตราส่วน 1:1:1 เช่น ปุ๋ยสูตร 15:15:15 หรือ 16:16:16 เพื่อบำรุงต้นมะนาวให้สมบูรณ์
กุมภาพันธ์เป็นต้นไป : ผลมะนาวจะเริ่มโตพอที่จะเก็บเกี่ยวได้บ้าง ในระยะแรก จนกระทั่งกลางเดือนกุมภาพันธ์ถึงต้นเตือนเมษายน ผลมะนาวก็จะโตพอที่จะเก็บเกี่ยวได้ ซึ่งจะตรงกับช่วงที่มะนาวมีราคาแพงพอดี หลังจากที่ได้ทำการเก็บเกี่ยวผลผลิตหมดแล้ว ประมาณเดือนพฤษภาคม ควรทำการตัดแต่งกิ่ง ใส่ปุ๋ยคอก และปุ๋ยเคมีสูตร 15:15:15 เพื่อบำรุงต้นให้สมบูรณ์ และ พร้อมสำหรับการผลิตมะนาวนอกฤดูในปีต่อไป
การเก็บเกี่ยว
การเก็บผลมะนาว ถ้าต้นเตี้ยหรือไม่สูงมากนัก ก็เก็บ โดยใช้มือปลิด แต่ถ้าต้นสูง นิยมเก็บโดยใช้มีด หรือตะขอผูกติด กับด้ามไม้รวกยาว ๆ คล้อง และกระตุกผลมะนาวลงมา
แต่ถ้าต้องการให้ได้ผลมะนาวที่มีคุญภาพ ไม่บอบช้ำ ก็ควรจะใช้ตะกร้อหวาย ในการเก็บเกี่ยว ควรเก็บในขณะที่ผลเริ่มแก่ โดยสังเกตจากด้านขั้วของผลเริ่มมีสีเหลือง เล็กน้อยผิวเปลือกจะเรียบบางใส มีสีเขียวอ่อนกว่าผลที่ยังไม่แก่ เมื่อบีบดูจะค่อนข้างนุ่มมือ ไม่ควรเก็บมะนาวที่แก่เกินไป เพราะเปลือกจะบางมาก ทำให้เกิดความเสียหาย ในการขนส่งได้ง่าย อีกทั้งเมื่อนำไปขายจะทำให้ขายได้ไม่นานผลเน่าเสียหายได้เร็ว
การปฏิบัติหลังการเก็บเกี่ยว
วิธีการเก็บรักษามะนาวให้ไว้ได้นาน ต้องคัดผลมะนาวเสียก่อน โดยเลือกเอาผลมะนาว ที่แก่พอเหมาะ มีสีเขียวจัด ไม่มีสีเหลืองปน ไม่มีรอยช้ำหรือเน่า และควรมีขั้วผลติดอยู่ด้วย จากนั้นนำมาล้างทำความสะอาดโดยใช้น้ำยาฆ่าเชื้อ เช่น คลอรอกช์ ผสมน้ำในอัตรา 1 ต่อ 15 ส่วน แช่ผลมะนาวไว้นานประมาณ 5 นาที แล้วนำผลมะนาวมาผึ่งลมบนตะแกรง เพื่อให้สะเด็ดน้ำ แล้วจึงทำการคัดขนาดและบรรจุเข่งหรือภาชนะบรรจุอื่นๆ ตามที่ตลาด ต้องการ
http://www.sisaket.go.th/WEB_ldd/Plant/Page07.htm
ช่างเล็กๆ(LSV):
สุธน กล่ำบุตร กับความสำเร็จในการปลูกมะนาวในวงบ่อซีเมนต์
สำหรับเกษตรกรที่คิดจะเริ่มปลูกมะนาวหรือมีพื้นที่น้อยและต้องการที่จะผลิตมะนาวฤดูแล้งให้ผลผลิตออกมาขายในตลาด ในช่วงระหว่างเดือนมีนาคม-เมษายน ซึ่งเป็นช่วงที่มะนาวมีราคาแพงที่สุดทุกปี "การปลูกมะนาวในวงบ่อซีเมนต์" จะเป็นอีกทางเลือกหนึ่งโดยมี คุณนรินทร์ พูลเพิ่ม นักวิชาการเกษตร ศูนย์วิจัยพืชสวนพิจิตร กรมวิชาการเกษตร เป็นบุคคลที่ค้นคิดวิธีการนี้และถ่ายทอดความรู้ไปสู่เกษตรกรจนประสบผลสำเร็จหลายราย
อย่างกรณีของ คุณสุธน กล่ำบุตร ไร่เทียนสว่าง ตำบลสามเรือน อำเภอศรีสำโรง จังหวัดสุโขทัย ปลูกมะนาวในวงบ่อซีเมนต์ จำนวน 300 บ่อ ขายผลผลิตมะนาวฤดูแล้งได้เงินถึง 120,000 บาท คืนทุนหมดภายในปีเดียวและยังเหลือกำไรอีกต่างหาก
ลงทุนมากเพียงครั้งเดียว และได้ทุนคืนเร็วมาก
.jpg)
คุณสุธนบอกว่า การปลูกมะนาวในวงบ่อซีเมนต์ ต้นทุนหลักจะอยู่ที่วงบ่อซีเมนต์ซึ่งจะต้องใช้วงบ่อที่มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 80 เซนติเมตร สูง 50 เซนติเมตร และฝาวงบ่อที่มีขนาดเดียวกัน นำฝาวงบ่อมารองปิดก้นวงบ่อไม่ให้รากมะนาวหยั่งลึกลงดิน และง่ายต่อการควบคุมในการให้น้ำหรือไม่ให้น้ำต้นมะนาว ในพื้นที่ 1 ไร่ จะวางบ่อซีเมนต์ได้ประมาณ 120-130 บ่อ (ใช้ระยะระหว่างต้น 3 เมตร และระยะระหว่างแถว 4 เมตร) ราคาค่าวงบ่อพร้อมฝาปิดตกชุดละประมาณ 200 บาท คุณสุธนเริ่มต้นปลูกมะนาวในวงบ่อซีเมนต์จำนวน 300 บ่อ คิดเป็นเงินทุนค่าวงบ่อประมาณ 60,000 บาทสายพันธุ์มะนาวที่คุณสุธนคัดเลือกปลูก
ความจริงแล้วการคัดเลือกสายพันธุ์มะนาวเพื่อปลูกในวงบ่อซีเมนต์นั้น ทางคุณนรินทร์เคยบอกว่า ใช้พันธุ์อะไรก็ได้แต่จะต้องเน้นในเรื่องของความต้องการของตลาดเป็นหลัก และควรเป็นสายพันธุ์ที่ออกดอกและติดผลได้ง่าย อาทิ พันธุ์แป้นรำไพ (มะนาวแป้นรำไพ เป็นสายพันธุ์ที่มีเกษตรกรปลูกมากที่สุดในขณะนี้) พันธุ์แป้นจริยา ฯลฯ สำหรับคุณสุธนได้เลือกปลูกพันธุ์ "มะนาวไข่" ซึ่งเป็นพันธุ์พื้นบ้านของจังหวัดสุโขทัย โดยให้เหตุผลว่า มะนาวสายพันธุ์นี้ค่อนข้างทนทานต่อโรคและแมลงได้ดีระดับหนึ่ง ออกดอก ติดผลง่าย และเน้นการขายผลผลิตในตลาดท้องถิ่นซึ่งคนสุโขทัยรู้จักดีอยู่แล้ว
ในเรื่องของการนำกิ่งพันธุ์มาปลูกซึ่งส่วนใหญ่เกษตรกรจะใช้กิ่งตอนซึ่งราคาไม่แพงนัก จุดสำคัญคือคุณภาพของกิ่งตอนจะต้องไม่อมโรค ตอนจากต้นที่มีความสมบูรณ์และแข็งแรง โดยเฉพาะการคัดเลือกกิ่งพันธุ์เพื่อนำมาปลูกในวงบ่อซีเมนต์นั้นจะต้องไม่ตอนกิ่งจากต้นที่เคยมีประวัติของการราดสารแพคโคลบิวทราโซลเพื่อบังคับให้มะนาวออกนอกฤดูมาก่อน เพราะถ้าตอนกิ่งจากต้นที่ราดสาร เมื่อนำมาปลูกในวงบ่อจะมีผลต่อการเจริญเติบโตของต้นมาก (มีการแตกใบอ่อนช้ามาก) ในขณะเดียวกันกิ่งตอนที่จะนำมาปลูกควรชำในถุงไม่นานเกิน 1 เดือน ถ้าเป็นกิ่งชำค้างปีจะพบปัญหาเรื่องรากขดไม่แนะนำให้ซื้อมาปลูก
